Szamba betonowe – rodzaje i zastosowanie

Szamba betonowe – rodzaje, zastosowanie i wytyczne prawne

W każdym gospodarstwie domowym powstają ścieki. Można je odprowadzać do szamba betonowego, które może być jednocześnie przydomową oczyszczalnią ścieków, pod warunkiem, że pozwalają na to warunki. Wybór konkretnego rozwiązania stanowi ważny element prywatnej infrastruktury. Właściwie dobrany i zainstalowany zbiornik nie sprawia problemów i nie stanowi zagrożenia.

Ponieważ domy jednorodzinne bardzo często nie są podłączone do sieci kanalizacyjnej, konieczna jest budowa szamba betonowego na działce. Warto więc wiedzieć, jak działa, jakie są rodzaje zbiorników oraz z czym wiąże się montaż konkretnego typu szamba.

Szambo – definicja

Odpowiadając na pytanie, co to jest szambo, należy powiedzieć, że to podziemny zbiornik, najczęściej bezodpływowy, wykonany na przykład z betonu, do którego odprowadzane są ścieki z domowych urządzeń kanalizacyjnych. Szamba mogą być podłączone do systemu kanalizacji miejskiej, gdzie stanowią rodzaj zbiornika retencyjnego zapobiegającego zatykaniu się uzbrojenia podziemnego. W przypadku braku takiego połączenia budowane są pojemniejsze zbiorniki betonowe bezodpływowe, z których nieczystości są wywożone przez wóz asenizacyjny, czyli szambiarkę, bezpośrednio do punktów zlewnych.

Jak działa szambo?

Skoro szambo ma działać tak, aby odprowadzać ścieki z domowych urządzeń kanalizacyjnych, musi być odpowiednio zbudowane. O ile zbiornik z jedną komorą musi regularnie oczyszczać szambiarka, tak szamba dwukomorowe i większe za pomocą drenażu lub rowu melioracyjnego może rozprowadzić zamienione w wodę ścieki płynne w gruncie. Jest to możliwe dzięki odpowiednim szczepom bakterii, które są niezbędne, ponieważ oczyszczają nieczystości ciekłe w takim stopniu, że w zbiorniku pozostaje praktycznie czysta woda. Ścieki grube natomiast muszą być opróżniane przez szambiarkę co mniej więcej 2 miesiące.

Rodzaje szamba

Jeśli chodzi o bezodpływowe szamba betonowe, wyróżnia się zbiorniki jedno i wielokomorowe.

Szamba jednokomorowe

Szamba jednokomorowe charakteryzują się przede wszystkim tym, że mają jedną komorę betonową. W zależności od pojemności (zazwyczaj co 2 tygodnie) muszą być opróżniane przez wóz asenizacyjny, czyli szambiarkę. Tym jednak, co je wyróżnia, jest stosunkowo niska cena i możliwość montażu na terenach podmokłych.

Szamba dwukomorowe

Jeśli chodzi o zbiorniki wielokomorowe, najbardziej optymalnym i najbardziej popularnym rozwiązaniem jest szambo dwukomorowe. Składa się z dwóch komór, z których jedna stanowi 2/3 powierzchni całkowitej szamba i jest przeznaczona na nieczystości płynne, druga zaś zajmuje pozostałą 1/3 jego powierzchni i służy gromadzeniu ścieków grubych. Większa komora jest opróżniana przez szambiarkę co mniej więcej 2 miesiące, natomiast ścieki płynne z mniejszej komory rozprowadza się częściowo w gruncie, na przykład za pomocą drenażu. Jak to możliwe? Dzięki temu, że jest ona czyszczona odpowiednimi szczepami bakterii, ścieki zamieniają się w wodę, którą można odprowadzić z szamba. Jest to całkowicie legalne i na takie rozwiązanie nie potrzeba żadnego pozwolenia z gminy.

Szamba wielokomorowe

Szamba wielokomorowe, odobnie jak zbiorniki z dwiema komorami, nie mogą być budowane na terenach podmokłych. Dlaczego? W takim przypadku drenaż nie zadziała, a wręcz przeciwnie – zbiornik będzie prawie cały czas pełny, bowiem napełniać go będzie woda gruntowa. Poza tym nie do końca oczyszczone ścieki mogłyby zanieczyścić wody gruntowe, co jeszcze bardziej czyni go nieodpowiednim rozwiązaniem. Dlatego też ich montaż zaleca się na gruncie piaszczystym i o dużym współczynniku przepuszczalności. Zbiorniki trzykomorowe nadają się do przekształcenia szamba betonowego w przydomową, biologiczną oczyszczalnię ścieków. W jaki sposób? Stosując odpowiednią florę bakteryjną w środkowej komorze i dodając system napowietrzania.

Szamba a prawo

Artykuł 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach stanowi, że właściciele budynków muszą podłączyć swoją nieruchomość do sieci kanalizacyjnej. W sytuacji, w której jest to z jakichś względów niemożliwe, konieczne jest wyposażenie danego terenu w zbiornik bezodpływowy na ścieki bytowe lub założenie przydomowej oczyszczalni ścieków, czyli zbudowanie szamba betonowego.

Jeśli montaż dotyczy szamba o pojemności do 10 m3, trzeba to zgłosić w Starostwie lub Urzędzie Miasta. Jeśli natomiast zbiornik betonowy będzie większy niż 10 m3, jego budowa wymaga pozwolenia z przedłożeniem do wglądu projektu z dokładnie określonymi parametrami szamba. Wówczas na decyzję organów miejskich trzeba czekać 21 dni. Dopiero po tym czasie można rozpocząć budowę.

Szambo betonowe czy z tworzywa – co wybrać?

Jakie szambo – betonowe czy plastikowe będzie lepsze? To pytanie, które zadaje sobie wiele osób, stojących przed wyborem zbiornika. Szambo betonowe jest cięższe, dzięki czemu pewniej osadza się w gruncie i nie grozi mu wypchnięcie przez wody gruntowe, nawet gdy jest puste. Poza tym jest bardziej wytrzymałe od zbiorników plastikowych, co ma znacznie na przykład wtedy, gdy nad szambem ma powstać podjazd do garażu albo miejsce parkingowe. Zbiornik betonowy jest również tańszy od szamba z tworzywa sztucznego. Ten ostatni jest łatwiejszy w transporcie i montażu, jednak jego lekkość, słaba wytrzymałość i wysoka cena przemawiają na niekorzyść takiego rozwiązania.

Szambo jednokomorowe czy dwukomorowe – które jest lepsze?

W takim razie – jakie szambo wybrać? Biorąc pod uwagę właściwości poszczególnych rodzajów, należy stwierdzić, że najbardziej optymalnym rozwiązaniem dla domków jednorodzinnych są szamba dwukomorowe, a dla wielorodzinnych trzykomorowe, pod warunkiem, że stoją na odpowiednim terenie. Jeżeli jednak budynek stoi na terenie podmokłym, a liczba użytkowników jest mała, wystarczy zbudować szambo jednokomorowe. Plusem takiego rozwiązania jest cena – budowa zbiornika z jedną komorą jest tańsza. Trzeba się jednak w tej sytuacji liczyć z kosztami związanymi z częstym oczyszczaniem szamba przez szambiarkę.

Zastosowania szamba betonowego poza odprowadzaniem ścieków

Szamba betonowe, ze względu na swoją wytrzymałość i wszechstronność, znalazły zastosowanie w wielu innych dziedzinach. Poza funkcją gromadzenia ścieków, mogą służyć jako:

• Zbiorniki na deszczówkę: Szamba betonowe świetnie nadają się do gromadzenia i magazynowania deszczówki, która może być wykorzystywana do podlewania ogrodu, spłukiwania toalet czy mycia samochodu.
• Zbiorniki na gnojowicę i gnojówkę: Rolnicy często wykorzystują szamba betonowe do przechowywania gnojowicy i gnojówki, które stanowią naturalny nawóz dla pól.
• Zbiorniki przeciwpożarowe: Szamba betonowe mogą pełnić rolę zbiorników przeciwpożarowych, zapewniając dostęp do wody w razie pożaru.
• Oczka wodne: Komory betonowe mogą być wykorzystywane do tworzenia oczek wodnych, które dodają uroku ogrodowi.
• Piwnice i spiżarnie: Betonowe szamba można zaadaptować na piwnice lub spiżarnie, wykorzystując ich stabilność i odporność na wilgoć.
• Schowki na narzędzia: Szamba betonowe mogą stanowić praktyczne schowki na narzędzia ogrodowe.

Właściwa eksploatacja szamba

Ścieki domowe to nie tylko fekalia – to również chemia gospodarcza, często bardzo silna. Zatem zawartość zbiornika jest niebezpieczna dla środowiska i człowieka. Szambo musi być szczelne i regularnie opróżniane – przepełnione może „wybić”, czyli jego zawartość wróci rurami do domu i co może przysporzyć nie lada kłopotu. Szkody bywają duże, czasem są to nawet zniszczone podłogi czy ściany. Sama dezynfekcja pomieszczeń i usunięcie nieprzyjemnego zapachu to kosztowne i pracochłonne zadanie. Jeśli masz przydomowe szambo, warto, abyś miał również ubezpieczenie domu, które pokryje koszty napraw szkód powstałych w takiej sytuacji.

Szambo powinno być wentylowane. Bez dostępu powietrza w zamkniętym zbiorniku wytwarza się podciśnienie i ścieki z domu nie mogą swobodnie spływać do zbiornika. Wygląda to tak, jakby kanalizacja się zatkała.

Przydomowe szambo, nawet regularnie opróżniane, może być źródłem nieprzyjemnego zapachu. W sklepach z artykułami gospodarstwa domowego możesz kupić biopreparaty zawierające odpowiednio dobrane szczepy bakterii i enzymy, które regulują procesy chemiczne, zachodzące w zbiorniku.

Prawidłowo zamontowany zbiornik wyposażony jest w ciężką i dobrze zabezpieczoną klapę. Dziecko nie może samodzielnie jej otworzyć. Jeśli zauważysz, że klapa jest uszkodzona, niezwłocznie wymień ją na nową. Nie wszystko możesz przewidzieć, a na co dzień zapomina się o sprawdzaniu stanu stałych elementów użytkowych, jak np. szambo, dlatego nieszczelność klapy czy zepsucie się zabezpieczeń może Ci umknąć. Na wszelki wypadek kup ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków lub ubezpieczenie NNW dla dziecka.

Nigdy nie próbuj samodzielnie usuwać awarii szamba – może się to okazać bardzo niebezpieczne. Najlepszym wyjściem jest wezwanie specjalistów, którzy posiadają specjalny sprzęt i odzież ochronną, a przede wszystkim doświadczenie w usuwaniu takich awarii.

Podsumowanie

Szambo betonowe to niezbędny element infrastruktury w domach jednorodzinnych niepodłączonych do kanalizacji. Wybór odpowiedniego rodzaju szamba, jego właściwy montaż i regularne konserwowanie zapewniają prawidłowe działanie i bezpieczeństwo. Szambo może być również wykorzystywane do innych celów, np. jako zbiornik na deszczówkę, gnojowicę czy wodę przeciwpożarową. Pamiętaj, że prawidłowe użytkowanie i konserwacja szamba są kluczowe dla jego trwałości i bezpieczeństwa.